تولیدکنندگان فولاد اروپا با واردات اسلبهای روسیه مخالفت میکنند
برخی نمایندگان پارلمان اروپا و شرکتهای فولاد خواستار حذف معافیتها از تحریمها علیه فولاد روسیه شدهاند.
به گزارش فولاد نیوز، اتحادیه اروپا همچنان به واردات اسلبهای روسیه ادامه میدهد که این موضوع باعث نارضایتی روزافزون در میان نمایندگان پارلمان اروپا و شرکتهای فولاد اروپایی شده است. با وجود ۱۸ بسته تحریمی، اتحادیه اروپا هنوز به محصولات نیمهتمام روسیه وابسته است. به طور خاص، در سال ۲۰۲۴، ۶۳ درصد از واردات اسلبها از روسیه بوده است.
در ماههای اخیر، سیاستمداران و صنعتگران اروپایی خواستار ممنوعیت کامل واردات آهن و محصولات فولادی روسیه شدهاند.
بنبست تحریمهای اروپایی
کارشناسان معتقدند سیاست تحریمهای اروپا دارای نقاط ضعفی است که بخشی از آن ناشی از سازوکار تصمیمگیری در اتحادیه است. در تصمیمات کلان، اتحادیه اروپا مجبور به مصالحه است تا منافع صنایع و کشورهایی که نگران اقتصاد خود هستند را در نظر بگیرد.
نمونه بارز این موضوع، واردات اسلبهای روسیه است. در پایان سال ۲۰۲۳، بسته دوازدهم تحریمها تصویب شد که در واقع محدودیتهای واردات اسلب روسیه را که تنها یک سال پیش در اکتبر ۲۰۲۲ در بسته هشتم وضع شده بود، تسهیل کرد. در ابتدا قرار بود واردات اسلبها از اول اکتبر ۲۰۲۴ متوقف شود، اما این تاریخ به پایان سپتامبر ۲۰۲۸ با دوره انتقالی جدید به تعویق افتاد.
بزرگترین بهرهبردار از تسهیل واردات اسلبهای روسیه شرکت NLMK Europe (زیرمجموعه روسی NLMK) است که پنج کارخانه نورد دارد — دو سایت در بلژیک و سه کارخانه در دانمارک، فرانسه و ایتالیا با ظرفیت سالانه ۳.۱ میلیون تن محصول فولادی نهایی.
آمار تجاری نیز این موضوع را تأیید میکند. بزرگترین مصرفکنندگان اسلب روسیه در شش ماه اول سال جاری عبارت بودند از: بلژیک با ۶۸۸.۵ هزار تن، ایتالیا با ۴۳۵.۸ هزار تن و جمهوری چک با ۳۷۰.۳ هزار تن. همچنین ایتالیا بزرگترین واردکننده آهن خام روسیه در همین دوره بوده است (۵۲۴.۶ هزار تن).
مقامات این کشورها پیشتر از موقعیت NLMK Europe دفاع کرده و اعلام کردهاند که نگرانی آنها حفظ اشتغال و شرایط اقتصادی مناطق است. خود شرکت نیز ادعا میکند یافتن تامینکنندگان دیگر با قیمت و کیفیت مشابه به سرعت امکانپذیر نیست.
اما این استدلال از سوی برخی کارشناسان رد میشود. لورن پلاسمان، مدیر بازاریابی آرسلورمیتال اروپا، میگوید اسلبها به وفور در بازارهای بینالمللی موجودند و دلیلی برای ادامه واردات اسلب روسیه وجود ندارد.
همچنین شرکت US Steel Košice این ادعا را که اسلبهای روسیه منحصر به فرد هستند، رد میکند و معتقد است ظرفیتهای تولیدی خالی قابل توجهی در اروپا برای این محصولات وجود دارد. بنابراین تنها دلیل موجه برای واردات اسلب روسیه، قیمت پایینتر آن نسبت به رقباست.
وضعیت مشابهی در مورد واردات آهن خام روسیه به اتحادیه اروپا وجود دارد که قرار است از سال ۲۰۲۶ متوقف شود. سهمیه سالانه واردات آهن خام به اتحادیه اروپا که ۷۰۰ هزار تن بود، فقط در سهماهه اول سال جاری به سرعت مصرف شد. بزرگترین واردکنندگان در این بخش نیز تقریباً همان کشورهای بزرگ واردکننده اسلب بودند: ایتالیا (۵۲۴.۶ هزار تن)، لتونی (۸۷.۳ هزار تن) و بلژیک (۳۱.۱ هزار تن). جالب است که مصرفکنندگان اروپایی تمایل زیادی به خرید آهن خام روسیه داشتند در حالی که صادرکنندگان اوکراینی مجبور به عرضه محصولات خود به آمریکا بودند.
با وجود تلاشهای شرکتها و انجمنهای بزرگ صنعت، صنعت فولاد اتحادیه اروپا نتوانسته فشار کشورهای بهرهمند از واردات اسلب روسیه را شکست دهد. انجمن EUROFER بارها با گسترش واردات مخالفت کرده، چرا که مصرفکنندگان اسلب روسیه در اروپا از مزیت قیمتی نسبت به دیگر تامینکنندگان برخوردارند.
اسلبهای روسیه در اتحادیه اروپا فرآوری و به عنوان محصول اروپایی با قیمت پایینتر فروخته میشوند. اختلاف قیمت با محصولات مشابه آلمانی تا ۵۰ درصد میرسد.
گونار گربلر، مدیرعامل Salzgitter AG میگوید: «در حالی که شرکتهای آلمانی درباره مازاد ظرفیت و حتی تعطیلی کارخانهها صحبت میکنند، روسیه سهم بازار خود را در طول جنگ از ۵۳ به ۶۲ درصد افزایش داده است.»
این سیاست نامنسجم اتحادیه اروپا به طور مستقیم به تامین مالی اقتصاد روسیه و افزایش توان نظامی آن که علیه اتحادیه اروپا هدایت شده، کمک میکند و همچنین رقابت در بازار فولاد اروپا را برهم میزند.
بحثها درباره تشدید تحریمها
در نیمه اول سال ۲۰۲۵، اتحادیه اروپا در مجموع ۲.۹۵ میلیون تن محصولات فولادی از روسیه به ارزش ۱.۲۲ میلیارد یورو وارد کرده که نسبت به سال قبل افزایش ۲.۷ درصدی در حجم و کاهش ۱۲.۷ درصدی در ارزش را نشان میدهد. اقلام اصلی واردات فولاد اروپا از روسیه در ژانویه تا ژوئن عبارت بودند از:
* محصولات نیمهتمام (اسلب) – ۱.۸۴ میلیون تن (۷.۸+ درصد نسبت به سال قبل) به ارزش ۸۳۷.۳ میلیون یورو (۵.۶- درصد نسبت به سال قبل)؛
* آهن خام – ۶۹۷ هزار تن (۳۵.۳+ درصد) به ارزش ۲۵۴.۴ میلیون یورو (۲۱.۹+ درصد)؛
* آهن مستقیم احیا شده (DRI) – ۳۷۴.۲ هزار تن (۳۵.۴- درصد) به ارزش ۱۱۶.۵ میلیون یورو (۴۱.۲- درصد).
در حال حاضر، صنعت فولاد اروپا با چند مشکل بزرگ همزمان روبرو است که آن را در آستانه بحران قرار دادهاند. این مشکلات شامل قیمت بالای انرژی، ورود گسترده واردات ارزان از آسیا، افزایش شدید تعرفههای آمریکا برای محصولات فولادی اروپایی و دیگر عوامل است.
واردات محصولات نیمهتمام ارزان از روسیه تنها رقابت را بیشتر بر هم زده و وضعیت شرکتهای اروپایی را دشوارتر میکند. بنابراین، سیاست اروپاییها روز به روز خواهان بازنگری در رویکرد واردات اسلب روسیه است.
در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۵، گروهی متشکل از ۴۴ نماینده پارلمان اروپا از جناحهای سیاسی مختلف نامهای نگرانیآمیز به اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، و آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا ارسال کردند و خواستار اقدام قاطع برای ممنوعیت کامل واردات محصولات فولادی روسیه به اتحادیه اروپا شدند.
در این نامه آمده است: «روزنهای که برای واردات بخشی از محصولات آهن و فولاد از روسیه باقی مانده، ناسازگاری آشکار سیاست است که به نفع رژیم پوتین و چند بازیگر صنعتی است و به زیان صلح، امنیت و رفاه عمومی است. این موضوع به سخره گرفتن طرح اقدام فولاد اروپا است که کمیسیون اوایل امسال ارائه داد.»
بیانیههای مشابهی در سطح صنعت فولاد اروپا نیز مطرح شده است. شرکتها بر این باورند که حمایت از واردات اسلب روسیه در شرایط جنگ اوکراین و وضعیت کلی صنعت فولاد اروپا غیر اخلاقی است.
دنیس گریم، مدیرعامل تیسنکروپ استیل (Thyssenkrupp Steel)، گفت: «واقعا شرمآور است که اتحادیه اروپا همچنان اجازه واردات گسترده فولاد از روسیه را میدهد در حالی که صنعت داخلی ما رنج میکشد. ما شغلها را از دست میدهیم و همزمان با خرید اسلبها به اقتصاد جنگی روسیه کمک میکنیم. نمیتوانم این موضوع را برای هیچ یک از کارکنانم توضیح دهم.»
نمایندگان صنعت همچنین سیاست ضعیف تحریمها علیه اسلب روسیه را به دلیل جستجوی مصالحه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا نقد میکنند.
شتاب در اتخاذ تصمیمات سراسر اروپایی معمولاً نیازمند بروز محرکهای قوی و شوکآور است. آخرین نمونه چنین محرکی، پرواز چند ده پهپاد به قلمرو لهستان بود.
گونار گربلر توضیح میدهد: «تا زمانی که کشورهای عضو اتحادیه بر معافیتهای خود اصرار دارند، سیستم باقی خواهد ماند. اروپا درباره ۲۰ پهپاد بحث میکند در حالی که هر روز بودجهای که این اقدامات را ممکن میکند، منتقل میشود.»
تصمیمی که دیر شده
این بدان معنا نیست که اتحادیه اروپا به نتیجه و راهحلهای درست نرسیده است، بلکه صرفاً روند درک مشکل و سپس مشورت و توافق بر سر مواضع زمانبر است.
در شرایط دشوار بازار اتحادیه اروپا، وجود محصولات فولادی روسیه به طور فزایندهای غیرقابل توجیه است. در پایان سال گذشته، ۶۳ درصد واردات اسلب به اتحادیه اروپا، معادل ۳.۱۵ میلیون تن، محصولات روسی بودند. به عبارتی، اتحادیه اروپا به شدت به واردات محصولات نیمهتمام از کشوری وابسته است که آن را تهدید امنیتی خود میداند و علیه آن ۱۸ بسته تحریمی وضع کرده است.
دنیس پارین، مدیر بازرگانی کسبوکار صفحات ضخیم آرسلورمیتال اروپا، میگوید: «با ادامه واردات اسلبهای روسی، ما صنعت فولاد اروپا را به توقف تولید سوق میدهیم. آیا واردات اسلب روسیه از حفاظت از صنعت فولاد اروپا مهمتر شده است؟»
در این شرایط، اتخاذ تصمیم سریع و قاطع درباره واردات اسلب روسیه کاملاً با اهداف خودمختاری استراتژیک و امنیتی اتحادیه اروپا که در طرح اقدام فولاد و فلزات اتحادیه منعکس شده، همراستا است.
کرستین ماریا ریپل، مدیرعامل انجمن فولاد آلمان (WV Stahl)، میگوید این روزنه باید بالاخره بسته شود: اگر نه با تحریمها، پس با تعرفههای مؤثر اتحادیه اروپا روی اسلب روسیه. مهم این است که این تصمیم در گفتگوهای بیپایان و کندی که معمول اروپاییهاست، غرق نشود.