عقبنشینی هیدروژن سبز تهدیدی برای اهداف کاهش انتشار گازها
پروژههای متوقفشده، آرزوهای بلندپروازانه برای هیدروژن سبز را خدشهدار کردهاند. یارانهها به تنهایی برای تحریک سرمایهگذاری کافی نیستند و قیمتها نسبت به جایگزینها همچنان رقابتی نیستند.
به گزارش فولاد نیوز، توسعهدهندگان هیدروژن سبز در سراسر جهان پروژهها را لغو و سرمایهگذاریها را کاهش میدهند که احتمالاً باعث میشود وابستگی به سوختهای فسیلی طولانیتر از زمان هدفگذاری شده شود. چالشهای پیشروی این بخش، جاهطلبیهای اولیه آن را غیرواقعی نشان داده است.
صنایع سختبرقیشدن که پیشتر به عنوان کاندیدای مناسب هیدروژن سبز دیده میشدند، مانند تولید فولاد و حملونقل مسافتهای طولانی، دریافتهاند که انتقال به این سوخت کمکربن بسیار پرهزینه است.
جون ساسامورا، مدیر بخش هیدروژن در شرکت تحقیقاتی Westwood Global Energy گفت: «شکاف بین آرزو و واقعیت در اروپا نشاندهنده میزان بازتنظیمی است که در صنعت رخ میدهد.»
او افزود که تنها حدود یک پنجم پروژههای هیدروژنی برنامهریزی شده در اتحادیه اروپا احتمالاً تا پایان دهه عملیاتی شوند، که تقریباً برابر با ۱۲ گیگاوات ظرفیت تولید است در مقابل هدف ۴۰ گیگاواتی اتحادیه اروپا: «در وضعیت کنونی، واقعاً نمیبینم که هدف ۲۰۳۰ اتحادیه اروپا در زمینه تولید هیدروژن محقق شود.»
انتظارات بیش از حد
شرکتها میگویند هزینههای بالا و کمبود تقاضا برای هیدروژن سبز بسیاری از طرحها را غیرسودآور کرده است.
میگوئل استیلوِل دآندرا، مدیرعامل شرکت پرتغالی EDP، گفت: «هیدروژن سبز یک انتظار بیش از حد بود که به دره ناامیدی تبدیل شده است.»
او افزود: «مشکل اصلی کمبود تقاضاست. در اسپانیا و پرتغال ۴۰۰ میلیون یورو یارانه برای هیدروژن وجود دارد، اما باید کسی هیدروژن را بخرد.»
آنا کوئلهاش، رئیس بخش هیدروژن EDP و همرئیس ائتلاف اروپایی هیدروژن تجدیدپذیر گفت که این شرکت چند پروژه پیشرفته دارد اما به دلیل نبود خریدار نمیتواند پیش برود.
در همان حوالی، ایبِردرولا اسپانیا نیز برنامه افزایش ظرفیت یک کارخانه هیدروژن سبز با ظرفیت الکترولیزر ۲۰ مگاوات را تا زمان یافتن خریداران لغو کرده است.
این شرکتها جزو بیش از دوازده شرکت بزرگ هستند که در سالهای اخیر هزینهها را کاهش داده یا پروژهها را در اروپا، آسیا، استرالیا و سایر مناطق متوقف کردهاند.
طبق آمار Westwood Global Energy، تا پایان سال گذشته بیش از یکپنجم پروژههای اروپایی لغو یا به تعویق افتادهاند.
اماما وودوارد از Aurora Energy Research گفت: «در سالهای ۲۰۲۰-۲۰۲۱ ما تصور میکردیم هیدروژن در تقریبا همه بخشهایی که برقرسانی نشده به کار خواهد رفت.»
او افزود: «حالا میفهمیم گزینههای دیگری، احتمالا از نظر تجاری قابلقبولتر، برای بسیاری از بخشها وجود دارد. شاید به آن میزان هیدروژن که انتظار داشتیم نیاز نباشد.»
هزینههای بالا
بسیاری از دولتها مدتهاست از توسعه هیدروژن سبز حمایت میکنند که از طریق الکترولیز آب با استفاده از برق تجدیدپذیر تولید میشود تا به کاهش کربن در انرژی، حملونقل و صنعت کمک کند.
کشورهایی مثل استرالیا، بریتانیا، آلمان و ژاپن استراتژیهای سرمایهگذاری جاهطلبانهای اعلام کردهاند تا هزینهها را کاهش داده و نهایتاً بخش هیدروژن سبز سودآور شود و دیگر نیازی به حمایت نداشته باشد.
اما تولید هیدروژن سبز هنوز حداقل سه برابر گاز طبیعی برای تولید برق هزینه دارد و دو برابر هیدروژن خاکستری است؛ نوعی هیدروژن که از گاز طبیعی و زغالسنگ ساخته میشود و در صنایعی مثل پالایش نفت و تولید آمونیاک و متانول استفاده میشود.
مین کوی له، رئیس تحقیقات هیدروژن در Rystad Energy گفت هزینهها میتوانند در ۱۰-۱۵ سال آینده ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یابند اگر قیمت تجهیزات پایین بیاید و زنجیره تأمین گستردهتر شود، اما تحلیلگران دیگر میگویند رقابتی شدن هیدروژن سبز قبل از آن زمان بعید است.
مشاوره Wood Mackenzie میگوید ظرفیت هیدروژن کمکربن عملیاتی یا در حال ساخت در جهان تنها ۶ میلیون تن در سال است که بسیار کمتر از ۴۵۰ میلیون تن در سال مورد نیاز برای دستیابی به اهداف جهانی کاهش انتشار گازهای گلخانهای تا ۲۰۵۰ است.
اتحادیه اروپا نیز متعهد شده است که تا ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانهای را ۵۵ درصد نسبت به سال ۱۹۹۰ کاهش دهد.
خریداران از بازار خارج شدهاند
صنعت انتظار داشت بخشهایی مانند فولاد، پالایش نفت، سیمان و حملونقل نخستین خریداران هیدروژن باشند اما تقاضای مورد انتظار شکل نگرفته است.
شرکت آلمانی Dirostahl که قطعاتی برای توربینهای بادی، کشتیها و لولههای حفاری نفت و گاز تولید میکند وابسته به کورههای گازی است و به دنبال جایگزینی است.
رومن دیدریشس، مدیرعامل شرکت گفت هیدروژن سبز هنوز بسیار گران است؛ قیمت آن کمتر از ۱۵۰ یورو به ازای هر مگاوات ساعت نیست در حالی که گاز طبیعی ۳۰ تا ۳۵ یورو است.
او گفت: «این عملاً کار نمیکند. شاید نخواهیم آن را خودکشی اقتصادی بنامیم، اما در عمل همین است. ما کاملاً غیررقابتی خواهیم بود.»
قیمتها همچنان بالا هستند به دلیل هزینه زیاد الکترولیزرها برای تولید انبوه، مشکلات زیرساختی و افزایش هزینه انرژی ناشی از مقررات مربوط به هیدروژن سبز.
برخی کشورهای اروپایی اهداف خود را کاهش دادهاند؛ ایتالیا بیش از ۶۰۰ میلیون یورو از بودجه پساکرونایی هیدروژن را به بیومتان منتقل کرده، فرانسه هدف ظرفیت الکترولیز هیدروژن ۲۰۳۰ را بیش از ۳۰ درصد کاهش داده و پرتغال اهدافش را ۴۵ درصد کم کرده است.
دولت هلند نیز سال گذشته بودجههای اختصاصیافته به پروژههای هیدروژن سبز و توسعه باتری را به شدت کاهش داد و تمرکز صندوق اقلیمی خود را به ساخت دو نیروگاه هستهای جدید معطوف کرد.
در استرالیا نیز برخی بازیگران پروژهها را کاهش داده یا کنار گذاشتهاند، با وجود حمایت بیش از ۸ میلیارد دلار استرالیا (۵.۲ میلیارد دلار آمریکا) از سوی دولت.
پروژههای در حال اجرا هم با تأخیر مواجه هستند. تحلیلگران Rystad Energy میگویند ۹۹ درصد از ۱۰۰ میلیارد دلار پروژه اعلام شده در پنج سال آینده فقط در مرحله طرح یا تأیید باقی ماندهاند.
مشکلات زیرساختی
مشکل دیگر این است که هیدروژن به دلیل نیاز به مخازن فشار بالا، دماهای بسیار پایین و تمایل به نشت، دشوار برای ذخیره و حمل و نقل است، خصوصاً وقتی که باید از خطوط لوله قدیمی گاز عبور کند و زیرساخت جدید در انتظار ساخت است.
اسپانیا امیدوار است شبکه هیدروژن ۲۶۰۰ کیلومتری بسازد و آن را به پروژهای به نام H2Med متصل کند که از منطقه ایبری تا شمال غرب اروپا امتداد دارد.
این شبکه در حدود سال ۲۰۳۰ باید عملیاتی شود، اما آرتورو گونزالو، مدیرعامل شرکت گاز Enagas در اسپانیا میگوید برای زیرساختهای گستردهتر اروپایی احتمال تأخیر دو تا سه ساله وجود دارد.
او گفت: «زیرساخت چیزی نیست که وقتی بازار راه افتاد شروع شود، بلکه باید قبل از شروع بازار اتفاق بیفتد.»