ذوبکاری فلزات بحران بعدی مواد معدنی حیاتی در غرب است
کارخانههای ذوب فلزات در غرب و ذوبکاری فلزات در بحران هستند. گسترش سریع ظرفیت فرآوری چین، حاشیه سود را در سراسر طیف فلزات له کرده است.
به گزارش فولاد نیوز، زنجیرههای تأمین جهانی از قبل تحت تأثیر کنترلهای صادراتی عناصر نادر چین دچار بحران شدهاند، اما یک تهدید حتی بزرگتر در حوزه مواد معدنی حیاتی در حال ظهور است.
کارخانههای ذوب فلزات در غرب و ذوبکاری فلزات در بحران هستند. گسترش سریع ظرفیت فرآوری چین، حاشیه سود را در سراسر طیف فلزات له کرده است. کارخانههای ذوب مس در نامیبیا و فیلیپین اخیراً پس از آنکه هزینههای فرآوری منفی شد، به حالت آمادهباش و نگهداری درآمدهاند.
کارخانههای بیشتری در معرض خطرند
گلنکور هشدار داده که کارخانه ذوب مس «مانت ایسا» در استرالیا پس از توقف فعالیت معدنی مرتبط در همین ماه از نظر مالی غیرقابلدوام است. دولت استرالیا نیز با درخواستهای فوری برای کمک به نجات کارخانههای ذوب روی و سرب «نیراستار» و کارخانه ذوب آلومینیوم «توماگو» متعلق به ریو تینتو روبهروست.
سهم چین از ذوب فلزات پایه جهانی بهطور پیوسته در حال افزایش است و این کشور در آستانه رسیدن به همان سطح سلطهای است که به آن اجازه داده صادرات مواد معدنی حیاتی عجیبتری مانند تنگستن و بیسموت را به سلاح تبدیل کند.
انفجار بازار
کارخانههای ذوب چینی بهتازگی یک قرارداد تأمین کنسانتره مس میانسال با شرکت معدنی شیلیایی آنتوفاگاستا منعقد کردهاند که هزینه تبدیل آنها را دقیقاً صفر تعیین کرده است.
حداقل این قرارداد منفی نبود، برخلاف بازار نقدی که در آن کارخانههای ذوب مس در واقع بابت مواد خام به معدنکاران پول میدادند.
این یک وارونگی کامل قیمتگذاری تاریخی است. کارخانههای ذوب مس میتوانند از محصولات جانبی مانند طلا، نقره و اسید سولفوریک درآمد کسب کنند، اما هزینههای ذوب و پالایش هسته اصلی درآمد آنهاست. یا حداقل باید باشد.
هزینههای ذوب روی نیز در سهماهه چهارم سال گذشته منفی شد. هزینههای نقدی از آن زمان به ۵۵ دلار در هر تن متریک بازگشتهاند، که هنوز کمتر از معیار امسال یعنی ۸۰ دلار است، که خود پایینترین هزینه سالانه در دستکم ۵۰ سال گذشته بود.
با این حال تولید معادن روی در حال رونق است، در چهار ماه نخست سال بهصورت سالانه ۵.۱٪ افزایش یافته و واردات کنسانتره روی چین نیز همینطور. ورود محمولهها در پنج ماه نخست ۲۰۲۵ بیش از دو برابر شد و به بیش از ۲.۲ میلیون تن رسید.
مشکل فقط کمبود عرضه معدن نیست. پایین بودن هزینهها در هر دو بازار روی و مس همچنین منعکسکننده گسترش فوقالعاده ظرفیت ذوب چین فراتر از آن چیزی است که معادن جهان میتوانند بهطور معقول تأمین کنند.
نتیجه، فروپاشی هزینههای فرآوری و سودآوری کارخانههای ذوب بوده است.
افزایش سلطه
سهم چین از تولید جهانی روی پالایششده از ۳۳٪ در سال ۲۰۰۷ به تقریباً ۵۰٪ در سال ۲۰۲۴ افزایش یافت، طبق آمار «دفتر جهانی آمار فلزات».
این کشور همچنین پس از سالها گسترش سریع بخش ذوب، حدود ۶۰٪ از تولید آلومینیوم اولیه جهان را تولید میکند.
تولید مازاد آلومینیوم به شکل محصولات نیمهساخته صادر میشود. صادرات از دو میلیون تن در سال ۲۰۱۰ به شش میلیون تن در سال گذشته رسیده است.
سرعت رشد حتی برای مقامات چینی نیز بیش از حد بوده و آنها سقف ظرفیت سالانه ۴۵ میلیون تن را الزامی کردهاند.
اما این موضوع برای تولیدکنندگان آلومینیوم غربی تسلیبخش نیست، زیرا فعالان چینی بهسادگی در اندونزی ظرفیت بیشتری میسازند.
اکنون اندونزی نیز به لطف رونق سرمایهگذاری چینی در هر دو بخش معدن و فرآوری، حدود نیمی از تولید جهانی نیکل را به خود اختصاص داده است.
افزایش عرضه چین و اندونزی، قیمت نیکل را سقوط داده و از سال ۲۰۲۰ بیش از نیم میلیون تن ظرفیت غربی را مجبور به تعطیلی کرده است، طبق گزارش بانک مککواری، که هشدار میدهد اکنون در هر مرحله از زنجیره فرآوری مازاد ظرفیت وجود دارد.
کنترل قوی چین بر عرضه جهانی فلزات صنعتی تنها با سقوط بیشتر کارخانههای ذوب غربی تحت فشار حاشیه سود شدیدتر خواهد شد.
فشار انرژی
کارخانههای ذوب خود چین نیز فشار حاشیه سود را احساس میکنند اما بسیاری از بزرگترین بازیگران بهصورت عمودی یکپارچهاند، به این معنا که زیان در مرحله فرآوری میتواند در پاییندست زنجیره تولید جبران شود.
علاوه بر این، کارخانههای زیانده با کمک دولتهای مرکزی و استانی حمایت میشوند، سطحی از یارانههای دولتی که میدان بازی را به ضرر رقبای غربی کج میکند.
رقبای غربی همچنین برای برق، که هزینه اصلی همه کارخانههای ذوب و بهویژه برای کارخانههای آلومینیوم است، بهای بیشتری میپردازند؛ زیرا تولید این فلز سبک از طریق الکترولیز انجام میشود.
همچنین کمکی نمیکند که هم اپراتورهای موجود و هم کارخانههای جدید بالقوه باید با بخش فناوری، که به همان اندازه انرژیبر است، برای برق رقابت کنند.
اتحادیه اروپا که از زمان افزایش قیمت انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ شاهد تعطیلی چندین کارخانه آلومینیوم و روی بوده است، دسترسی سریعتر به شبکه برای بخشهای انرژیبر را در اولویت قرار داده و قراردادهای خرید برق را بهعنوان راهی برای کاهش هزینهها ترویج میکند.
داراییهای راهبردی
اینکه آیا «برنامه اقدام» اتحادیه اروپا برای ظرفیت فرآوری آلومینیوم و فولاد خود مؤثر خواهد بود یا نه، هنوز مشخص نیست.
اما نشانهای است از اینکه سیاستگذاران غربی درس قدرتنمایی اخیر چین در حوزه مواد معدنی حیاتی را فهمیدهاند.
چین بر استخراج جهانی مسلط نیست، بلکه بر مرحله میانی زنجیره فرآوری که سنگ معدن را به فلز تبدیل میکند، کنترل دارد.
این کنترل در مورد فلزات عجیب و غریبی مانند عناصر نادر تقریباً کامل است و تهدید فزایندهای از سلطه مشابه در زنجیرههای تأمین فلزات پایه بزرگتر وجود دارد.
کارخانههای ذوب غربی داراییهای راهبردی هستند، نه فقط بهدلیل نقش کلیدی آنها در اتصال زنجیره تأمین از معدن تا محصول، بلکه بهخاطر پتانسیل محصولات جانبی آنها.
کنترلهای صادراتی چین بازار گالیوم را ترسانده، اما این فلز نیمهرسانا را میتوان از فرآیند ذوب آلومینیوم بازیابی کرد. کارخانه ذوب مس «کنکات» ریو تینتو در یوتا اکنون تلوریوم، یکی دیگر از فلزات حیاتی «داغ»، تولید میکند.
نیراستار میتواند آنتیموان، که آن هم تحت کنترلهای صادراتی چین قرار دارد، را در کارخانه «پورت پیری» استرالیا تولید کند، اما فقط اگر کارخانه بتواند به کار ادامه دهد.
آینده آن اکنون در دست دولت استرالیاست، که همراه با سایر دولتهای غربی باید تصمیم بگیرد تا چه اندازه حاضر است برای محافظت از کارخانههای ذوب خود در برابر سقوط قیمت چین هزینه کند.